12 Eylül Darbesi’nin ardından yapılan ilk genel seçimle başlayalım. Türkiye‘yi 80’li ve 90’lı yıllarda hangi partiler ve hangi liderler yönetmiş bir göz atalım.
-
1 Turgut Özal-Anavatan Partisi
Görev Süresi: 13 Aralık 1983-21 Aralık 1987
Anavatan Partisi, merkez sağ, neoliberalizm, liberalizm ve muhafazakârlık ideolojilerini benimsemiş bir partidir. Kısaltması Anap'tır. Anap, 1983 yılında Turgut Özal tarafından kurulmuştur. 12 Eylül Darbesi'nin ardından yapılan ilk genel seçimde Turgut Özal liderliğinde kurulan Anavatan Partisi, 400 kişiden oluşan Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde 211 milletvekili çıkartarak tek başına iktidar olmuştur. -
2 Turgut Özal-Anavatan Partisi
Görev Süresi: 21 Aralık 1987-31 Ekim 1989
Yeniden sandıktan zaferle ayrılan Anavatan Partisi ve Turgut Özal , yürürlüğe giren yeni seçim sistemi sayesinde, 1983 seçimlerine göre oy oranı 8 puan gerilemesine rağmen milletvekili sayısını 292’ye çıkartarak yeniden tek başına iktidara geldi. Anavatan Partisi dışında seçim barajını aşan diğer iki partiden Sosyaldemokrat Halkçı Parti (SHP) 99 ve Doğru Yol Partisi (DYP) 59 milletvekilliği kazandı. Demokratik Sol Parti (DSP), MSP’nin devamı olan Refah Partisi (RP), MHP’nin devamı olan Milliyetçi Çalışma Partisi (MÇP) ile Islahatçı Demokrasi Partisi (IDP) seçim barajın altında kalarak TBMM’ye giremedi. -
3 Ali Bozer-Anavatan Partisi
Görev Süresi: 31 Ekim 1989-9 Kasım 1989
Ali Bozer, Turgut Özal'ın Cumhurbaşkanı seçilmesi sebebiyle vekaleten görevi devralmıştır.
30 Eylül 2020 günü COVID-19 nedeniyle tedavi gördüğü hastanede 95 yaşında hayatını kaybetti. Cenazesi, 2 Ekim günü Karşıyaka Mezarlığı'na defnedildi. -
4 Yıldırım Akbulut-Anavatan Partisi
Görev Süresi: 9 Kasım 1989-23 Haziran 1991
Başbakanlık ve Anavatan Partisi Genel Başkanlığı görevini 1989–1991 yılları arasında sürdüren Akbulut, 1987-1989 ve 1999-2000 yılları arasında Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığı görevini üstlenmiştir. -
5 Mesut Yılmaz-Anavatan Partisi
Görev Süresi: 23 Haziran 1991-20 Kasım 1991
15 Haziran 1991 tarihinde yapılan Anavatan Partisi Büyük Kongresi'nde genel başkanlığa seçildi. Kurduğu hükümet 5 Temmuz 1991 günü TBMM Genel Kurulu'nda güvenoyu aldı. -
6 Süleyman Demirel-Doğru Yol Partisi
Görev Süresi: 20 Kasım 1991-16 Mayıs 1993
1991 seçimlerinde siyasi pozisyonu merkez sağ olup, ideolojisi liberal muhafazakarlık olan Doğru Yol Partisi zaferle ayrıldı. -
7 Erdal İnönü-Sosyaldemokrat Halkçı Parti
Görevi Süresi: 16 Mayıs 1993-25 Haziran 1993
Cumhurbaşkanı Turgut Özal'ın ani ölümü ve ardından Süleyman Demirel'in Cumhurbaşkanlığı'na seçilmesinden sonra yaklaşık 1,5 ay süreyle Başbakanlık görevine vekalet etti. SHP'nin siyasi pozisyonu merkez soldu ve sosyal demokrasi, sekülerizm ve laisizm ideolojilerine sahipti. -
8 Tansu Çiller-Doğru Yol Partisi
Görev Süresi:
Birinci Çiller Dönemi:25 Haziran 1993-5 Ekim 1995
İkinci Çiller Dönemi: 5 Ekim 1995-30 Ekim 1995
Üçüncü Çiller Dönemi: 30 Ekim 1995-6 Mart 1996
Başbakanlık görevini 1993–1996 yılları arasında sürdüren Çiller, Türkiye Cumhuriyeti tarihindeki ilk ve tek kadın başbakandır. 1993–2002 yılları arasında Doğru Yol Partisi genel başkanlık görevini sürdürmüştür. 1996–1997 yılları arasında Başbakan yardımcılığı ve Dışişleri Bakanlığı görevini üstlenmiştir. -
9 Mesut Yılmaz-Anavatan Partisi
Görev Süresi:6 Mart 1996-28 Haziran 1996
-
10 Necmettin Erbakan-Refah Partisi
Görev Süresi: 28 Haziran 1996-30 Haziran 1997
1995 yılında, Milli Görüş, İslamcılık ve Muhafazakarlık ideolojilerini benimseyen, Necmettin Erbakan'ın lideri olduğu Refah Partisi sandıktan zaferle ayrıldı. Seçimlerden birinci parti olarak çıkan Refah Partisi, oyların yüzde 21,4’ünü aldı ve 158 milletvekili kazandı. Anavatan Partisi 132, Doğru Yol Partisi 135, Demokratik Sol Parti 76, Cumhuriyet Halk Partisi 49 milletvekilliğine sahip oldular. -
11 Mesut Yılmaz-Anavatan Partisi
Görev Süresi: 30 Haziran 1997-11 Ocak 1999
-
12 Bülent Ecevit-Demokratik Sol Parti
Görev Süresi: 11 Ocak 1999-18 Kasım 2002
Demokratik Sol Parti (DSP), Rahşan Ecevit tarafından 14 Kasım 1985'te kurulan, ideoloji olarak Atatürkçülük, Demokratik sol ve Sosyal Demokrasi'yi benimsemiş bir partidir. DSP, 1999 seçimlerinde Bülent Ecevit liderliğinde seçimde en fazla oyu alan parti olmuştur. 22 yıl aradan sonra ilk kez bir merkez sol partinin birinci olduğu seçimlerde, seçim barajını aşamayan Cumhuriyet Halk Partisi tarihinde ilk defa TBMM dışında kaldı. Bu seçimlerde DSP %22,19 (136 Milletvekili) MHP %17,98 (129 Milletvekili) Fazilet Partisi ise % 15,41 (111 Milletvekili) oy oranına sahip oldu. 18 Nisan 1999 Genel Seçimlerinden sonra hükûmeti kurma görevi 9. Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel tarafından Demokratik Sol Parti (DSP) Genel Başkanı Bülent Ecevit'e verildi. Ecevit, DSP, Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) ve Anavatan Partisi (ANAP) ile 28 Mayıs 1999 tarihinde üçlü koalisyon hükûmetini kurdu. Bülent Ecevit Başbakan olurken Devlet Bahçeli ve Mesut Yılmaz ise Başbakan Yardımcılığı görevini üstlendi.